اَلْبَرِیءُ صَحِیحٌ وَ اَلْمُرِیبُ عَلِیلٌ

حدیث : 1214 • صفحه : 65   دانلود تصویر   |   دانلود پی ان جی

ترجمه کلمه به کلمه :

• اَلْبَرِیءُ : شخص مبرا ، بی‌گناه ، پاک
• صَحِیحٌ : سالم است ، تندرست است
• وَ : و
• اَلْمُرِیبُ : شخص شکاک ، مظنون
• عَلِیلٌ : بیمار است ، ناخوش است

این حدیث شریف یک قاعده عمیق روان‌شناختی و اخلاقی را بیان می‌دارد . این کلام نورانی به تبیین رابطه مستقیم میان حالت روحی انسان‌ها اعم از برائت و شک و سلامت باطنی آن‌ها می‌پردازد .

1. اَلْبَرِیءُ صَحِیحٌ ( بی‌گناه ، سالم است ) :

منظور از «البریء» ، تنها فردی نیست که از اتهام قضایی مبرا شده باشد ، بلکه شامل کسی است که وجدانش از آلودگی‌های گناه ، خیانت یا سوءنیت پاک است . «برائت» در اینجا به مفهوم پاکی و رهایی از بار روانی خطا است . این برائت درونی ، نتیجه‌ای جز «صحت» و سلامت نخواهد داشت . صحت در این بافت ، معنایی فراتر از سلامت جسمی دارد و به معنای سلامت روح ، آرامش وجدان و آسودگی خاطر است . فرد بریء (پاک‌دامن) از نگرانی ، ترس و آشفتگی ناشی از پنهان‌کاری یا احساس گناه رها است و از یک نظام روانی باثبات و متعادل برخوردار است .

2. وَ اَلْمُرِیبُ عَلِیلٌ ( و شکاک ، بیمار است ) :

«المُریب» به کسی گفته می‌شود که در وضعیت «ریبه» به سر می‌برد ؛ یعنی فردی که دچار شک ، بدگمانی ، تردیدهای آزاردهنده یا ظنّ سوء است .همچنین ، برخی مفسران این کلمه را به فردی اطلاق می‌کنند که مرتکب گناهی شده و از عواقب آن هراسان است و دائماً در شک و نگرانی به سر می‌برد که آیا گناهش فاش خواهد شد یا خیر . این حالت شک و بدگمانی ، خواه نسبت به دیگران باشد و خواه نسبت به آینده خود ، “علّت” (بیماری) باطنی را در پی دارد . بیماری‌ای که سلامت روانی ، تمرکز ، و آرامش قلبی فرد را زایل می‌سازد و او را دائماً در وضعیت تنش و اضطراب نگه می‌دارد .

این حدیث یک اصل کلیدی در اخلاق اسلامی و بهداشت روان است : پاکی درونی ، ضامن سلامت و آرامش است ، در حالی که شک و گناه ، ریشه بیماری‌ها و اضطراب‌های روحی است . این کلام ارزشمند مؤمنان را به سوی صداقت درونی ، پرهیز از اعمال مشکوک (شبهات) و تلاش برای دستیابی به یک وجدان پاک فرامی‌خواند تا در نتیجه آن ، از زندگی‌ای سرشار از امنیت و سلامت روحی برخوردار شوند .