اَلْبَاطِلُ مُضَادُّ اَلْحَقِّ
حدیث : 277 • صفحه : 27 دانلود تصویر | دانلود پی ان جی
- اَلْبَاطِلُ : باطل ، ناحق ، نادرست
- مُضَادُّ : متضاد ، مخالف
- اَلْحَقِّ : حق ، راستی ، حقیقت ، درست
این حدیث شریف ، که با ایجاز تمام یک قاعده کلی و لایتغیر هستیشناختی و اخلاقی را بیان میدارد ، به مثابه چراغی روشن در مسیر تمییز حق از باطل عمل میکند . عبارت « اَلْبَاطِلُ مُضَادُّ اَلْحَقِّ » ، نه تنها یک تعریف ساده ، بلکه ترسیمکننده یک دوگانه بنیادین است که جهانبینی اسلامی بر آن استوار است .
۱. مفهوم حق و باطل
حق در فرهنگ اسلامی مفهومی جامع و چندوجهی دارد . از سویی به معنای واقعیت ثابت و مطلق است ؛ حقیقتی که منشأ آن ذات باریتعالی است و در آیات الهی و سنت نبوی تبلور یافته است . از سوی دیگر ، حق در حوزه عمل ، به معنای عدالت ، راستی و مسیر صحیح زیستن است .
در مقابل ، باطل به هر آن چیزی اطلاق میشود که ناپایدار ، بیاساس و دور از حقیقت است . باطل تجسم کژی ، دروغ ، ظلم و انحراف از مسیر حق است . ویژگی ذاتی باطل ، فناپذیری و زوال است ، همانگونه که قرآن کریم فرموده است : «إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقًا» (به درستی که باطل از بین رفتنی است).
۲. قاعده تضاد مطلق
نکته محوری این حدیث در واژه «مُضَادُّ» (متضاد) نهفته است . این تضاد ، نه یک اختلاف سلیقه یا تفاوت جزئی ، بلکه یک تقابل ماهوی و مطلق است . حق و باطل نمیتوانند در یک نقطه جمع شوند ، نمیتوانند با هم مصالحه کنند و هیچگاه نمیتوانند هممسیر باشند . پذیرش یکی ، مستلزم رد دیگری است . این قاعده ، هرگونه منطقه خاکستری را در اصول اعتقادی و اخلاقی از میان برمیدارد .
این تضاد ، یک تضاد فکری ، عملی و تاریخی است که از آغاز خلقت وجود داشته و تا قیامت ادامه خواهد داشت . تلاش مؤمن همواره بر این اصل استوار است که مرز میان این دو را بشناسد و با تمام وجود جانب حق را بگیرد .
۳. کاربرد عملی و اخلاقی
پیام عملی این حدیث ، لزوم بصیرت و انتخاب آگاهانه است . در زندگی فردی و اجتماعی ، انسان دائماً در معرض حق و باطل قرار میگیرد . این حدیث ما را فرا میخواند تا با محک زدن اعمال ، افکار و گفتار خود با معیار حق ، از آمیزش و اختلاط با باطل دوری کنیم .
وظیفه انسان مؤمن این است که در تمامی عرصهها ، از سیاست و اقتصاد گرفته تا تعلیم و تربیت ، حق را غایت و هدف خود قرار دهد و در برابر باطل ، با هر جلوه و قدرتی که ظاهر شود ، مقاومت ورزد . این تضاد مطلق ، به ما میآموزد که ایستادگی در جبهه حق ، جز با طرد کامل باطل میسر نخواهد بود و هرگونه مماشات با باطل ، به معنای تضعیف جبهه حق است .
در نتیجه :
حدیث «اَلْبَاطِلُ مُضَادُّ اَلْحَقِّ» به طور خلاصه بیانگر این حقیقت است که میان راستی و کژی هیچ پیوندی وجود ندارد . این کلام حکمتآمیز ، اساس هویت دینی و اخلاقی انسان را تعریف میکند و او را به سوی تمییز دائم و عمل قاطعانه بر اساس حقیقت رهنمون میسازد .
دیدگاهها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.