سُوءُ اَلْعُقُوبَةِ مِنْ لُؤْمِ اَلظَّفَرِ

حدیث : 5652 • صفحه : 405   دانلود تصویر   |   دانلود پی ان جی

ترجمه کلمه به کلمه :

• سُوءُ : بدی ، زشتی
• اَلْعُقُوبَهِ : کیفر ، مجازات
• مِنْ : از ، ناشی از
• لُؤْمِ : پستی ، فرومایگی
• اَلظَّفَرِ : پیروزی ، دست‌یافتن به هدف ، چیرگی

انسان بزرگ، در اوج توانایی نیز اهل بخشش و عدل است

امیرالمؤمنین علی‌ علیه‌السلام در این سخن کوتاه و پرمعنا ، به یکی از ظریف‌ترین نشانه‌های شخصیت و تربیت اخلاقی انسان اشاره می‌کنند . پیروزی و غلبه بر دیگری ، خواه در میدان نبرد باشد یا در عرصه‌های اجتماعی و حتی اختلافات شخصی ، همواره فرصتی است که در آن ، باطن انسان آشکار می شود .

آن‌که در هنگام قدرت ، با عدالت ، گذشت و کرامت رفتار می‌کند ، در حقیقت ، بر نفس خویش نیز پیروز شده است . اما آن‌که پس از ظفر ، به انتقام ، تحقیر و بدرفتاری روی می‌آورد ، نشان می‌دهد که به پیروزیِ ظاهری دست یافته ، ولی درونش مغلوبِ خشم و فرومایگی است .

این سخن نورانی ، هشدار می‌دهد که سخت‌گیری و بدرفتاری و تندی پس از پیروزی ، نشانه‌ی «لؤم» یعنی پستیِ طبع و بی‌مُروّتی است . زیرا انسان بزرگ‌منش ، حتی در اوج قدرت ، به عدل و رحمت پایبند است و دل‌های شکسته را مرهم می‌نهد ، نه آن‌که از ناتوانی دیگران بهره‌برداری کند.

در تاریخ نیز، نمونه‌های فراوانی از این دو گونه رفتار دیده می‌شود :

• پیامبران و اولیای الهی، پس از غلبه بر دشمنان، با گذشت و بخشش رفتار کردند ؛ مانند پیامبر اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در فتح مکه که فرمودند : «اذهبوا فأنتم الطلقاء» (بروید ، که شما آزادید).
• در مقابل ، بسیاری از طاغوت‌ها و حاکمان ستمگر ، پس از پیروزی ، به ظلم و انتقام پرداختند و همین رفتار ناپسند ، سرانجام آنان را به سقوط کشاند.

سخن پایانی

این حدیث ، دعوتی است به خویشتنداری در هنگام ظفر ؛ زیرا امتحان واقعی انسان میتواند در لحظه ی پیروزی او باشد ، پیروزی حقیقی ، آن است که انسان هم بر دشمن بیرونی غلبه کند و هم بر دشمن درونیِ خشم ، کینه و غرور .